Proces testowy, jak każdy zorganizowany wysiłek, wymaga jasno zdefiniowanych ról i odpowiedzialności.

Chociaż w praktyce nazewnictwo stanowisk i dokładny podział zadań mogą się różnić w zależności od organizacji i projektu, ISTQB na poziomie podstawowym wyróżnia dwie główne, pryncypialne role w testowaniu: rolę kierownika testów (Test Manager) oraz rolę testera (Tester).

Zrozumienie zakresu odpowiedzialności przypisanego do tych ról jest kluczowe dla efektywnej organizacji pracy zespołu testowego i jego współpracy z resztą zespołu projektowego.

W tej lekcji przyjrzymy się bliżej tym dwóm rolom i typowym zadaniom, które są z nimi związane.

Warto od razu zaznaczyć, że podział na te dwie role nie oznacza sztywnej struktury organizacyjnej.

W zależności od kontekstu projektu, wielkości zespołu, stosowanej metodyki (np. Agile) i umiejętności poszczególnych osób, zadania przypisane do tych ról mogą być wykonywane przez różne osoby i w różnym czasie.

Jedna osoba może pełnić obie role jednocześnie (szczególnie w małych zespołach), zadania kierownika testów mogą być realizowane przez lidera zespołu, menedżera projektu lub nawet programistę, a zadania testera mogą być rozproszone wśród różnych członków zespołu.

Kluczowe jest jednak zrozumienie *logicznego* podziału odpowiedzialności, niezależnie od konkretnych stanowisk.

Rola Kierownika Testów (Test Manager Role)

Rola kierownika testów obejmuje ogólną odpowiedzialność za proces testowy oraz za przywództwo (leadership) w działaniach testowych.

Osoba pełniąca tę rolę koncentruje się na strategicznym i zarządczym aspekcie testowania, zapewniając, że działania testowe są zgodne z celami projektu, polityką organizacji i najlepszymi praktykami.

Jest to rola wymagająca zarówno umiejętności technicznych, jak i zarządczych oraz komunikacyjnych.

Główne zadania i odpowiedzialności typowo przypisywane do roli kierownika testów obejmują:

• Opracowanie lub przegląd polityki i strategii testów dla organizacji: Definiowanie ogólnych zasad, standardów i podejść do testowania stosowanych w całej organizacji lub w ramach konkretnego programu.
• Planowanie działań testowych: Uwzględnianie kontekstu, zrozumienie celów i ryzyk testowania, wybór podejścia, szacowanie czasu i zasobów, definiowanie kryteriów wejścia i wyjścia. Tworzenie i aktualizacja Planu Testów.
• Inicjowanie analizy, projektowania i implementacji testów: Uruchamianie i nadzorowanie prac związanych z przygotowaniem testów, zapewnienie dostępności odpowiednich zasobów i środowisk.
• Zapewnienie odpowiedniego środowiska testowego: Koordynacja działań związanych z konfiguracją i utrzymaniem środowisk potrzebnych do przeprowadzenia testów.
• Monitorowanie i sterowanie postępami testów: Śledzenie realizacji planu, zbieranie metryk, analiza odchyleń, podejmowanie działań korygujących, zarządzanie ryzykiem.
• Zapewnienie odpowiedniego poziomu zarządzania konfiguracją testware: Dbanie o wersjonowanie, spójność i identyfikowalność artefaktów testowych.
• Definiowanie i wdrażanie odpowiednich metryk: Wybór wskaźników do pomiaru postępu testów, jakości produktu i efektywności procesu testowego.
• Promowanie i wspieranie rozwoju zawodowego testerów: Identyfikacja potrzeb szkoleniowych, mentoring, dbanie o rozwój kompetencji zespołu.
• Raportowanie statusu testów: Przygotowywanie i komunikowanie Raportów o Postępach Testów oraz Raportów Podsumowujących Testy do interesariuszy.
• Decydowanie o wdrożeniu (Release): Na podstawie wyników testów i oceny ryzyka, kierownik testów często odgrywa kluczową rolę w rekomendowaniu lub podejmowaniu decyzji o wdrożeniu oprogramowania.

Jak widać, rola kierownika testów koncentruje się na zarządzaniu całym procesem, zasobami, ryzykiem i komunikacją.

W metodykach zwinnych (Agile), niektóre z tych zadań mogą być przejmowane przez cały zespół (np. planowanie w ramach sprintu) lub przez inne role (np. Scrum Master, Product Owner), ale odpowiedzialność za zapewnienie jakości i efektywności testowania nadal istnieje.

Rola Testera (Tester Role)

Rola testera obejmuje odpowiedzialność za inżynierskie (techniczne) aspekty testowania.

Osoba pełniąca tę rolę koncentruje się na praktycznym przeprowadzaniu działań testowych, zgodnie z wytycznymi określonymi w planie i strategii testów.

Jest to rola wymagająca przede wszystkim umiejętności analitycznych, technicznych i dbałości o szczegóły.

Główne zadania i odpowiedzialności typowo przypisywane do roli testera obejmują:

• Przegląd i współtworzenie Planu Testów: Zrozumienie celów i podejścia, wnoszenie wkładu opartego na wiedzy technicznej i znajomości produktu.
• Analiza, przegląd i ocena podstawy testów: Badanie wymagań, historyjek użytkownika, specyfikacji projektowych pod kątem testowalności, identyfikacja niejasności i potencjalnych defektów w podstawie testów. Definiowanie warunków testowych.
• Projektowanie i implementacja przypadków testowych i procedur testowych: Tworzenie konkretnych kroków, danych wejściowych i oczekiwanych rezultatów w celu weryfikacji warunków testowych. Przygotowywanie i weryfikacja danych testowych.
• Tworzenie i zarządzanie skryptami testów automatycznych: Jeśli automatyzacja jest częścią strategii, testerzy (lub dedykowani testerzy automatyzujący) tworzą, wykonują i utrzymują skrypty automatyczne.
• Przygotowanie i konfiguracja środowisk testowych: Ustawianie i weryfikacja środowisk zgodnie ze specyfikacjami.
• Wykonywanie testów: Uruchamianie testów (manualnych lub automatycznych), porównywanie wyników rzeczywistych z oczekiwanymi, rejestrowanie wyników.
• Raportowanie defektów: Precyzyjne i zrozumiałe dokumentowanie znalezionych defektów, w tym kroków do ich reprodukcji.
• Współpraca z programistami i innymi interesariuszami: Pomoc w analizie defektów, weryfikacja poprawek (testy potwierdzające), udział w spotkaniach zespołu.
• Utrzymanie testware: Aktualizacja przypadków testowych, skryptów i danych w odpowiedzi na zmiany w systemie lub podstawie testów.

Rola testera jest kluczowa dla faktycznego przeprowadzenia testów i dostarczenia informacji o jakości produktu.

Wymaga ona ciągłego uczenia się, adaptacji do nowych technologii i narzędzi oraz rozwijania umiejętności analitycznych.

Współpraca i Nakładanie się Ról

Chociaż role kierownika testów i testera mają odrębne główne obszary odpowiedzialności, ich zadania często się przenikają i wymagają ścisłej współpracy.

Na przykład, testerzy dostarczają danych wejściowych do planowania i monitorowania, a kierownik testów wspiera testerów w ich rozwoju i usuwaniu przeszkód.

Współpraca obu ról z innymi członkami zespołu projektowego (programistami, analitykami, menedżerami projektu) jest również kluczowa dla sukcesu testowania.

W podejściach zwinnych, gdzie nacisk kładzie się na współpracę i samoorganizację zespołu, tradycyjny podział ról może być mniej wyraźny, a odpowiedzialność za jakość rozłożona na cały zespół (tzw. "whole-team approach").

Niemniej jednak, zadania związane z zarządzaniem testami i ich technicznym wykonaniem nadal muszą być realizowane.

Podsumowanie

ISTQB Foundation Level wyróżnia dwie główne role w testowaniu: kierownika testów, odpowiedzialnego za zarządzanie procesem, oraz testera, odpowiedzialnego za techniczne aspekty testowania.

Kierownik testów planuje, monitoruje, steruje i raportuje, podczas gdy tester analizuje, projektuje, implementuje i wykonuje testy oraz raportuje defekty.

Zrozumienie typowych zadań i odpowiedzialności tych ról jest ważne, ale należy pamiętać, że w praktyce podział ten może być elastyczny i dostosowany do kontekstu projektu i organizacji.

Niezależnie od formalnych stanowisk, kluczowa jest realizacja wszystkich niezbędnych zadań testowych i efektywna współpraca w zespole.